Tema-remaa dispozicio

Tema-remaa dispozicio estas lingvoscienca maniero malkomponi propozicion en jenajn partojn:

• la fraztemo, aŭ simple temo^[1][2] (de la greka θῆμα) estas tio, pri kio oni parolas, t.e. la deira, donita komponanto (tio, kio estas konata aŭ evidenta);
• la remao (de la greka ῥῆμα) estas tio, kion oni komunikas pri la temo, t.e. la esenco/fokuso de la komunikaĵo, la nova informo, la interesaĵo.

Ekz-e (frazoj el la Fundamenta Ekzercaro; T=temo, R=remao):

1. La libro (T) estas sur la tablo (R), kaj la krajono (T) kuŝas sur la fenestro (R) (§6).
2. Sur la tero (T) kuŝas ŝtono (R) (§6).
3. Hodiaŭ (T) estas la dudek sepa (tago) de Marto (R) (§12).

La dispartigo en temon—remaon ne estas reduktebla al disparigo en parolelementojn aŭ en frazmembrojn, diversaj parolementoj aŭ frazmembroj povas plenumi ajnan en tiuj roloj:

1. Subite en la arbaro (T) aŭdiĝis pafo (R). Pafis (T) la maljuna ĉasisto (R).
2. Ĉi tie (T₁) nia aŭto (T₂) haltis (R).
3. Nia aŭto (T) haltis ĉi tie (R).

1. ↑ NPIV, temo(5).
2. ↑   temo en ReVo (2).